ผัสสะ, เวทนา สัญญา, เจตนา จิต
[๒๗๖] ผัสสะ มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?
การกระทบ กิริยาที่กระทบ กิริยาที่ถูกต้อง
ความถูกต้อง ในสมัยนั้น อันใด
นี้ชื่อว่า ผัสสะ มีในสมัยนั้น.
[๒๗๗] เวทนา มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?
ความสบายทางใจ ความสุขทางใจ
อันเกิดแต่สัมผัสแห่งมโนวิญญาณธาตุที่สมกัน
ความเสวยอารมณ์ที่สบายเป็นสุข
อันเกิดแต่เจโตสัมผัส
กิริยาเสวยอารมณ์ที่สบายเป็นสุข
อันเกิดแต่เจโตสัมผัส ในสมัยนั้น อันใด
นี้ชื่อว่า เวทนา มีในสมัยนั้น.
[๒๗๘] สัญญา มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?
การจำ กิริยาจำ ความจำ
อันเกิดแต่สัมผัสแห่งมโนวิญญาณธาตุที่สมกัน
ในสมัยนั้นอันใด นี้ชื่อว่า สัญญา มีในสมัยนั้น.
[๒๗๙] เจตนา มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?
การคิด กิริยาที่คิด ความคิด
อันเกิดแต่สัมผัสแห่งมโนวิญญาณธาตุที่สมกัน
ในสมัยนั้น อันใด นี้ชื่อว่า เจตนา มีในสมัยนั้น.
[๒๘๐] จิต มีในสมัยนั้น เป็นไฉน?
จิต มโน มานัส หทัย ปัณฑระ มโน มนายตนะ
มนินทรีย์ วิญญาณ วิญญาณขันธ์
มโนวิญญาณธาตุที่สมกัน ในสมัยนั้น อันใด
นี้ชื่อว่า จิต มีในสมัยนั้น.